Geboorte van Nederland

Winterswijk viert het op
geheel eigen wijze
Afgelopen 1 april was het precies 450 jaar geleden dat Den Briel werd ingenomen door de watergeuzen en het machtige Spanje haar eerste stad verloor aan de opstandelingen in de – toen nog – Spaanse Nederlanden.
De opstand tegen de Spaanse koning, die met wat speldenprikken was begonnen in 1568, kreeg nu vorm en vaart met uiteindelijk als resultaat de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, die van 1588 tot 1795 standhield als voorloper van het huidige Koninkrijk der Nederlanden.



Tekst: Wim Aalderink Foto: Marije Kocken
Die ‘Geboorte van Nederland’ wordt dit jaar gevierd in zo’n 40 gemeentes in Nederland, waaronder Winterswijk. Dat vieren gebeurt aan de hand van vier thema’s: Vrijheid, Verdraagzaamheid, Verbondenheid en Verscheidenheid. Prachtige thema’s, maar de weg er naar toe was er een met veel hobbels waarvan vooral de gewone man en vrouw de dupe waren. Zoals gezegd, op 1 april 1572 verloor Alva zijn bril, maar was het vanaf dat moment alleen maar glorie? Nee, verre van dat. Het zou nog duren tot 1648 voor de vrede werd getekend. 76 jaar van oorlog en ellende, vooral voor de gewone man en vrouw en vooral voor het platteland, de periferie, onze Achterhoek dus. Voor dit gebied golden eigenlijk vier andere V’s : Verlies, Verwoesting, Verdeeldheid en Verdriet. 

Tactiek van verschroeide aarde
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog hadden Gelderland en Brabant voor Willem van Oranje de belangrijke taak om de Spanjaarden weg te houden uit het vrije Holland en Zeeland en dat ten koste van alles. Op 20 juni 1584 gaf Willem zelfs de opdracht om “het graafschap Zutphen te verwoesten, vernielen en geheel te bederven”. Hierdoor zouden de Spanjaarden geen eten meer vinden om zich te voeden en zouden ze niet in staat zijn op te rukken naar Holland en Zeeland. De tactiek van de verschroeide aarde avant la lettre dus. Willem van Oranje was kennelijk bereid om de Achterhoek en andere delen van Oost- en Noord-Nederland op te offeren om Holland en Zeeland te beschermen. In de randgebieden van de Tachtigjarige Oorlog ontstond een soort guerrillaoorlog die zich kenmerkte door korte acties, belegeringen, veel verschroeide aarde en plunderingen door zowel de Spaanse als de Staatse troepen. Tussen het begin en het einde van de oorlog werd Oldenzaal zeven keer en Groenlo vijf keer belegerd en ingenomen! Trieste records in deze voor de inwoners van onze streken schijnbaar uitzichtloze strijd. Het resultaat van deze strijd is een land dat sindsdien bekend staat om zijn vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid en tolerantie, waarden om trots op te zijn en nog steeds voor te vechten, zeker nu we zien hoe deze vandaag de dag overal in de wereld met voeten worden getreden. Veraf, maar helaas sinds kort ook heel dichtbij in ons eigen Europa.

 

Cultureel leven heractiveren
In Winterswijk is ervoor gekozen niet alleen aandacht aan de Geboorte van Nederland te schenken, maar ook om het culturele leven te her-activeren na de moeizame coronaperiode. Onverwachte combinaties, samenwerking tussen partijen en misschien zelfs het ontstaan van nieuwe tradities moeten het blijvende resultaat van dit project zijn. Winterswijk viert het op geheel eigen wijze Voor dit bijzondere jaar zijn een aantal nieuwe programma’s ontwikkeld zoals het Bevrijdingsconcert, het openluchtspel “Boer’n leu in oorlogstied”, muurschilderingen, Midzomer Mondriaan, een concert van het carillon met muziekverenigingen en het planten van vrijheidsbomen. Maar ook bestaande evenementen vinden een plek in het jaarprogramma, te denken valt dan aan de jaarlijkse dodenherdenking, Bevrijdingsdag en het Steengroevetheater met dit jaar de opvoering van de rockopera De Freule van Dorth. Tentoonstellingen in de musea en natuurlijk een onderwijsprogramma voor zowel het basis- als het voortgezet onderwijs ontbreken niet.

‘Misschien zelfs het ontstaan van nieuwe tradities’

Hoewel er in 1572 in Winterswijk niets spectaculairs is gebeurd, is er voldoende reden om ook hier de geboorte van Nederland samen te vieren en ons steeds opnieuw te realiseren dat Vrijheid, Verdraagzaamheid, Verbondenheid en Verscheidenheid waarden zijn, die nooit vanzelf spreken en altijd bevochten moeten worden.

Bekijk andere artikelen

arrow_upward